Etkin dinleme: Etkin dinlemede kişinin söylediklerinin gerçek anlamlarının kavranması gerekir. Etkin dinleme çocukların duygu boşalımına yardım eder. Çocukların duygularını keşfetmelerine yardımcı olur. Etkin dinleme çocukların olumsuz duygulardan korkmamalarına yardım eder, ana – baba – çocuk arasında sıcak bir dostluk geliştirir. Duyulduğunu ve anlaşıldığını bilmek öylesinehoş bir duygudur ki, konuşan dinleyene karşı bir yakınlık duyar. Çocuklar sevgiye tepki verirler. Kişi empati kurup doğru olarak dinleyince karşısındakini anlar. Bir anlamda kişi kendisini karşısındaki kişinin yerine koyar. Empati kurmayı öğrenen anne ve babalar çocuklarına daha fazla anlayışgösterirler.

Etkin Dinleme İçin:

1-Çocuğunsöylediğiniduymakistemelisiniz.Buonuniçinzamanayırmakanlamınagelir.Zamanınız yoksabunuçocuğunuzasöylemelisiniz.

Oandakisorunayardımcıolmayıgerçektenistemelisiniz.İstemezsenizisteyinceyekadarbekleyin. 2-Duyguları ne olursa olsun, sizin duygularınızdan ne denli farklı olursa olsun onun duygularını gerçekten kabuletmelisiniz.

3-Çocuğun  duygularını  tanıdığına,  onlarla  baş  edebileceğine  ve  sorunlarına  çözüm  bulma

yeteneğine tam olarak güvenmelisiniz. Bu güveni çocuğunuz sorunları kendi başına çözdüğünü gördükçe kazanacaksınız.

Duyguların sürekli değil, geçici  olduğunu  anlamalısınız.  Duygular  geçicidir.  Çocuğunuzu diğerlerinden farklı ayrı bir birey olarak algılamalısınız. Bu “ayrılık” çocuğun kendi duygularının olmasına, nesneleri kendisine göre algılamasına “izin” vermenize destek olur. “Ayrılık”ı, yalnızca hissetseniz bile çocuğa yardımcı olabilirsiniz. Çocuğun sorunları olduğunda onun  yanında  olmalı ancak karışmamalısınız. Etkin dinlemenin en uygun zamanı çocuğun  sorunu  olduğunu  gösterdiği andır. Ana-babalar çocuklarının duygularını  dile  getireceklerini  hissedecekleri  için  çoğunlukla  bu  anı kolaylıkla yakalayacaklardır. Tüm çocukların öğretmenleri, arkadaşları,  ana-  babalarıyla,  kardeşleri hatta kendileri ile ilgili problemleri olabilir. Bu sorunlar onların stres yaşamalarına neden olabilir. Bu tür sorunların çözümü için yardım alan çocuklar daha kendine güvenli ve daha güçlü olurlar. Yardım almayanlarsa duygusal açıdan sorunlar yaşarlar. Etkin dinlemenin uygun zamanını bilmek için ana-babaların “bir sorunum var” türünden tümceleri  duymaya açık  olmaları, ancak önce çokönemliolan“SORUNKİMİN?”ilkesinibilmelidirler.

Ana-baba-çocuk ilişkisinde üç durum vardır:

1.Çocuğunherhangibirgereksinimiengellenmişsesorunuvardemektir.Çocuğunoankidavranışı anne-babanın gereksinimini karşılamasına somut bir biçimde engel yaratmadığı için sorun ana- babanın değil, SORUNÇOCUĞUNDUR.

2.Çocuğungereksinimleriengellenmeyipkarşılanmaktavedavranışıanne-babasınıngereksinimini karşılamadasomutbirengeldeyaratmamaktadır.BunedenleilişkideSORUNYOKTUR.

3.Çocuğun gereksinimleri karşılanmakta ancak davranışı anne-babasının gereksini-minin karşılanmasını somut bir biçimde engellemektedir. Şimdi SORUN ANNE-BABANINDIR.

Çocuğunsorunuolduğuzamananne-babanınETKİNDİNLEMESİiçinenuygunzaman-dır.Ancak sorun anne babadayken uygun değildir. Çocuk sorun yaşıyorsa etkin dinleme ile onun kendi sorunlarına çözüm bulmasına yardım edebilirsiniz. Etkin dinlemenin aşırı kullanılması ya da uygun zamanda ve durumda kullanılmaması işlerlik sağlamaz. Bu nedenle daha öncede belirtildiği gibi zamanlamanınvekoşullarınsağlanmasıgerekir.

Ben Dili:

Genellikle anne ve babalar iletişimde “sen dili” ni kullanıyorlar. Sen iletileri duygu ifade etmez. Genellikle emir verme yargılama, öğüt verme gibi iletişim engellerini içerir.

Örneğin: Konuşma artık Yapmamalısın

Dersine çalışmazsan Yaramazlık yapıyorsun Bebek gibisin

Dikkat çekmek istiyorsun Daha iyi öğrenmelisin……

Ana-baba çocuğun davranışını kabul etmediği zaman o davranış nedeniyle ne hissettiğini çocuğa söylerseileti“SENİLETİSİ”nden“BENİLETİSİ”nedönüşür.Yanibendilindeduygularkonuşur.“Eğer bugün çok yaramazlık yaparsan ben çok üzülürüm.” “Akşam yemeğini zamanında yetiştiremeyeceğim diye endişeleniyorum.” “Yorgun olduğum zaman canım oyun oynamak istemiyor.”

Gerçekten de uyguladığınız takdirde çocuktan beklediğimiz davranışların oluşmasında “ben dili”nin ne kadar etkili ve doğru bir iletişim aracı olduğunu göreceksiniz.

Ben dili çocuğun ana babasının kabul edemediği davranışını değiştirmesinde daha etkili olduğu gibi çocuk – ana baba ilişkisi için de daha sağlıklıdır.

Bendiliçocuğudirenmeye,isyanetmeyeyöneltmez.Örneğindışarıçıkmakiçindirenenbirçocuğa: “Hayır,hemenodanagit,sokağaçıkamazsın”demekmidoğrudur;yoksa“havakarardığıiçinsokağa çıkman beni endişelendiriyor. Bu yüzden gitmeni istemiyorum ama, yarın erken saatte arkadaşlarınla birlikte olmana izin verebilirim.” demek mi doğrudur? Tabii ki ilk cümle sen iletilerini içerdiğiiçinçocuktabirdirenmeyadaisyanayolaçacaktır.Ancakikincicümlededuygularınifadesi söz konusu olduğu için ben dilini kullanmak daha etkilidir. Çünkü ben dili davranışı değiştirme sorumluluğunu çocuğadevreder.